Υπερσιβηρικός Σιδηρόδρομος - Διανύοντας 7.850 χιλιόμετρα με Τρένο

Την ζήλεψα αυτήν την εμπειρία, κι έτσι ζήτησα απ' τον φίλο που την έζησε να μου την αφηγηθεί, με το νι και με το σίγμα. 
Και το έκανε, με τρόπο συναρπαστικό.




Υπερσιβηρικός Σιδηρόδρομος Διανύοντας 7.850 χιλιόμετρα με Τρένο

Το καλοκαίρι του 2012, ενώ πλέαμε στον ποταμό Μεκόνγκ στο Βιετνάμ, ολοκληρώνοντας ένα υπέροχο ταξίδι στην Ανατολική Ινδοκίνα, αρχίσαμε διστακτικά να σχεδιάζουμε το ταξίδι του επόμενου καλοκαιριού. Τότε ήταν που ένας εκ των τριών, έριξε την ιδέα για τον Υπερσιβηρικό σιδηρόδρομο.
Θυμάμαι ακόμα την πρώτη μου αντίδραση.
Μου φάνηκε αδιανόητο να αντέξω κλεισμένος σε ένα βαγόνι για μια βδομάδα.
Ένα χρόνο μετά βρίσκομαι στον σιδηροδρομικό σταθμό της Αγίας Πετρούπολης. Με δυο αγαπημένους φίλους δίπλα, τον Θάνο και τον Παναγιώτη. Φωτογραφική και εισιτήρια ανά χείρας.

Το ταξίδι ξεκινά. 
Το πρόγραμμα, μερικώς σχεδιασμένο από την Αθήνα, γράφει «Αγία Πετρούπολη – Πεκίνο με τρένο, σε 21 ημέρες».

Η πραγματοποίηση ενός τέτοιου ταξιδιού δεν είναι εύκολη υπόθεση.
1.Βρήκαμε ημερομηνίες.
2.Κλείσαμε νωρίς τα αεροπορικά εισιτήρια (Αθήνα- Αγία Πετρούπολη, Πεκίνο-Αθήνα).
3.Κλείσαμε διαδικτυακά τα εισιτήρια των τρένων. Αποφασίσαμε στάσεις και διάρκεια κάθε στάσης. Τα εισιτήρια έφτασαν στην Αθήνα ταχυδρομικώς ένα μήνα πριν το ταξίδι. Η κατοχή εισιτηρίων είναι απαραίτητη για την έκδοση βίζας.
4.Ξεκινήσαμε τις διαδικασίες έκδοσης βίζας στα Προξενεία Ρωσίας και Κίνας. Με τη Μογγολία υπάρχει θέμα, εφόσον δεν υπάρχει πλέον προξενείο στην Ελλάδα. Καταφέραμε να αποκτήσουμε τις βίζες από το προξενείο της Μογγολίας στη Σόφια της Βουλγαρίας, με τη συμβολή ενός γνωστού που βρέθηκε εκεί για δουλειές.
Είναι κι αυτή η ρημάδα η τύχη!

Όταν παίρνεις απόφαση να διανύσεις την Ασία με τρένο είναι δεδομένο ότι θα σταματήσεις σε βασικά σημεία της διαδρομής. Έτσι, κατεβήκαμε στη μελαγχολική Μόσχα, περιηγηθήκαμε στη Λίμνη Βαϊκάλη της Σιβηρίας, φιλοξενηθήκαμε σε ένα παραδοσιακό Ger στο Terelj της Μογγολίας, περπατήσαμε στο Ουλάν Μπατόρ, επιβιώσαμε στην αποπνικτική ατμόσφαιρα του κατά τα άλλα εξαιρετικού Πεκίνου και καταλήξαμε καθισμένοι σε ένα ύψωμα του Σινικού τείχους να αναπολούμε τις στιγμές, τις εικόνες, τα συναισθήματα.

Η ζωή στο τρένο
Το ταξίδι αυτό έχει κάτι το μοναδικό.
Δεν είναι απλώς ο μεγαλύτερος σιδηρόδρομος του κόσμου. Είναι μια εμπειρία ζωής. Σε δυο νυχτερινές διαδρομές ταξιδέψαμε στη τρίτη θέση του Υπερσιβηρικού. Φαντάσου ένα βαγόνι γεμάτο κουκέτες, στριμωγμένους επιβάτες να ξεπακετάρουν σεντόνια και να τα στρώνουν βιαστικά, παιδιά να πηγαινοέρχονται, Ρώσους ηλικιωμένους να μυρίζουν αλκοόλ, όμορφες ρωσίδες να μιλάνε στο κινητό και να χαιρετούν κάποιον που άφησαν πίσω στο σταθμό, πρόσωπα μελαγχολικά, που μοιάζουν να κρύβουν μια ολόκληρη ιστορία πίσω από το αινιγματικό τους βλέμμα.
Το βαγόνι με τα κλειστά παράθυρα γέμισε με πολλές μυρωδιές, ομολογουμένως όχι ιδιαίτερα ευχάριστες. Παστά ψάρια από τη Βαϊκάλη, ανάσες που αναβλύζουν βότκα, παπούτσια πεταμένα στο πάτωμα, βαριά γυναικεία αρώματα.
Η υπεύθυνη του βαγονιού είναι εκεί να δώσει σεντόνια, να ελέγξει τα εισιτήρια, να κλείσει τα φώτα για να κοιμηθούν οι ταξιδιώτες και να ξυπνήσει όποιον πρόκειται να κατέβει στις επόμενες στάσεις.

Αν και δεν υπήρχε άνθρωπος να μιλά αγγλικά ανάμεσα στους επιβάτες, δε νιώσαμε ούτε μια στιγμή ξένοι και ανεπιθύμητοι. Είναι γεγονός ότι οι Ρώσοι δεν είναι ιδιαίτερα θερμός λαός. Ωστόσο, ήταν πάντα πρόθυμοι να μας βοηθήσουν, ακόμα και όταν η γλώσσα στεκόταν εμπόδιο.

Οι συνθήκες ήταν καλύτερες στο μεγάλο μας ταξίδι με τον Υπερσιβηρικό, από Μόσχα προς Ιρκούτσκ (Λίμνη Βαϊκάλη), που διήρκεσε 4 μέρες. Αυτή τη φορά ταξιδέψαμε σε βαγόνι δεύτερης θέσης και κοιμηθήκαμε σε κουκέτες που βρίσκονταν ανά τετράδες σε μικρές ξύλινες καμπίνες. Εφοδιασμένοι επαρκώς με κονσέρβες (ευτυχώς ο Θάνος είχε γεμίσει το backpack με ελληνικές κονσέρβες / οι ρώσικες που αγοράσαμε δεν τρωγόντουσαν!), πεντάλιτρα εμφιαλωμένα νερά, καφέδες, τσάγια, επιτραπέζια, βιβλία, μουσική, πραγματικά δεν καταλάβαμε πως πέρασε αυτό το τετραήμερο!
Η καμπίνα σταδιακά, έγινε η καμπίνα ΜΑΣ, το μικρό μας σπίτι.
Την τετράδα της καμπίνας συμπλήρωσε ο Σλάβα, ένας 13χρονος Ρώσος που επέστρεφε στο χωριό του. Αν και δεν καταφέραμε ποτέ να συνεννοηθούμε σε κάποιον γλωσσικό κώδικα, ένιωσα μελαγχολία όταν τον είδα να κατεβαίνει σε έναν σταθμό στη μέση της Σιβηρίας και να πέφτει στην αγκαλιά του πατέρα του.
Η πολυήμερη παραμονή στο τρένο θα ήταν σίγουρα καλύτερη αν υπήρχε μια ντουζιέρα. Μια παρηγοριά, ωστόσο, ήταν οι νωπές πετσέτες και τα μωρομάντηλα. Οι τουαλέτες του τρένου ήταν εξίσου μοναδική εμπειρία. Μια μεταλλική λεκάνη, την οποία μπορείς να χρησιμοποιήσεις μόνο όταν το τρένο βρίσκεται εν κινήσει, διότι μισή ώρα πριν και μετά την οποιαδήποτε στάση, η μοναδική τουαλέτα του βαγονιού κλειδώνει!

Υπάρχουν όμως και τα θετικά. 
Στην αρχή του διαδρόμου βρίσκεται μια μικρή δεξαμενή με καυτό νερό. Οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας λοιπόν, υπάρχει ζεστό νερό για σούπες, καφέδες, τσάγια. Επίσης, υπάρχει κι εδώ ο συνοδός του βαγονιού, ο οποίος φροντίζει για την καθαριότητα, με την κακή συνήθεια να χώνεται στις κουκέτες ενώ κοιμάσαι και να σκουπίζει με την ηλεκτρική σκούπα!
 
Τι θα ήταν όμως το τρένο και το ταξίδι, χωρίς τα παράθυρα; 
Η Σιβηρία το καλοκαίρι είναι καταπράσινη. Ατέλειωτες εκτάσεις με πράσινο και δάση παρθένα, ξύλινα σπίτια διάσπαρτα στην ύπαιθρο, λίγες πόλεις μελαγχολικές με απρόσωπα κομμουνιστικά κτήρια, νυχτερινές αποβάθρες με μικροπωλητές πιροσκί και παστών ψαριών. Γρήγορα το μάτι συνήθισε στο τοπίο και δεν έμοιαζε τίποτα ξένο. Μέχρι που ένα δροσερό απόγευμα έπιασε μια δυνατή βροχή και όλα έμοιαζαν ξαφνικά διαφορετικά. Να παρακαλάς να βρέξει αν ποτέ βρεθείς σε ένα από αυτά τα βαγόνια. Και μην ξεχάσεις να φτάσεις στο τελευταίο μέρος του τρένου. Σε ένα μικρό καπνιστήριο με ένα παράθυρο στο κέντρο. Μείνε εκεί και απλά παρακολούθησε για λίγο τις γραμμές που αφήνεις.

Ο Υπερσιβηρικός σιδηρόδρομος τερματίζει στο Βλαδιβοστόκ.
Με τις γραμμές του Υπερσιβηρικού, όμως, συνδέεται και ο Υπερμογγολικός σιδηρόδρομος, ο οποίος διασχίζει τη Μογγολία και καταλήγει στο Πεκίνο. Επιλέξαμε αυτή τη διαδρομή, γιατί τη θεωρήσαμε πιο ενδιαφέρουσα.
Στον Υπερμογγολικό γνωρίζεις πολλούς ταξιδιώτες που ταξιδεύουν με παρέες ή μόνοι, κάποιοι για αρκετούς μήνες, γυρίζοντας τον κόσμο με ένα backpack στην πλάτη. Η συζήτηση με τους συνταξιδιώτες είναι μια ακόμα μοναδική εμπειρία που προσφέρει το τρένο. Τις πιο έντονες στιγμές του ταξιδιού όμως, τις έζησα στη Μογγολία. Με ένα τοπικό λεωφορείο φτάσαμε από το Ουλάν Μπατόρ στο Terelj, ένα εθνικό πάρκο με Ger (παραδοσιακές μογγολικές σκηνές), αγελάδες, άλογα, γιακ. Μείναμε δυο βράδια σε μια οικογένεια, φάγαμε το πιο νόστιμο φαγητό της εκδρομής, πήγαμε με άλογα σε ένα βουδιστικό μοναστήρι και ήρθαμε σε επαφή με την απλότητα αυτών των ανθρώπων. Άνθρωποι που σέβονται τη γη, το νερό, τα ζώα τους. Άνθρωποι αγνοί και όμορφοι.

Επίλογος
Κάπου στη διαδρομή προς Πεκίνο, διασχίζοντας τις μογγολικές στέπες με το τρένο, κι ενώ οι φίλοι μου κοιμόντουσαν, άνοιξα το παράθυρο της καμπίνας να με χτυπήσει ο αέρας και έβαλα να ακούσω παραδοσιακή μογγολική μουσική. Έξω από το παράθυρο, άγρια άλογα έτρεχαν στις στέπες. Μικρά ger ξεχώριζαν απομονωμένα στη μέση της στέπας, χωρίς γραμμές ηλεκτρικού, παιδιά έπαιζαν τριγύρω από τα ger ανάμεσα στα ζώα. Κι έπειτα το τοπίο άλλαξε και το τρένο πέρασε μέσα από το επιβλητικό τοπίο της ερήμου Gobi.
Σε όλη αυτή τη διαδρομή ένιωθα την πραγματικότητα να με διαπερνά. Κι άρχισα να κλαίω και να γελάω χωρίς ακόμα να μπορώ να προσδιορίσω αυτό το συναίσθημα.
Πολύ ευτυχία για όσα έβλεπα. Για αυτό που ζούσα.
Πολύ ευτυχία για τα ζώα που ήταν ελεύθερα. Για τους ανθρώπους αυτούς που κατά κάποιο τρόπο είναι κι εκείνοι πιο ελεύθεροι.
Πολύ ευτυχία για τον όμορφο αυτόν κόσμο που δεν αξίζει να ξεχνάς. Και τότε έδωσα απάντηση στον εαυτό μου.
Γι’ αυτό ταξιδεύω.
Γι’ αυτό το συναίσθημα στο οποίο πάντα θα ανατρέχω και θα το χω εφαλτήριο στα δύσκολα.

Εύχομαι να πραγματοποιήσετε στη ζωή σας όποιο ταξίδι επιθυμεί η ψυχή σας.
Κι αν δεν τα καταφέρετε, το ταξίδι που επιθυμεί η ψυχή σας να είναι η ίδια σας η ζωή.
Ευχαριστώ για το χρόνο σας...

Ιανός Μυτιληναίος

Υ.Γ. Για εικόνες από το ταξίδι, δείτε το βίντεό μας