Η Τροποποίηση της Διατροφικής Συμπεριφοράς στη Ρύθμιση του Σωματικού Βάρους

Γράφει η Αλεξία Κατσαρού
 Διαιτολόγος - Διατροφολόγος

Η ρύθμιση του σωματικού βάρους αποτελεί ενα ζήτημα που δύναται να απασχολεί τον σύγχρονο άνθρωπο μακροχρόνια, και αναμφίβολα, συνεχίζεται, με τη σωματική, πνευματική και κοινωνική ευεξία του ατόμου.
 
Σήμερα, έχουμε διθέσιμα πολλά και αξιόπιστα δεδομένα σύμφωνα με τα οποία η "δίαιτα" φαίνεται να είναι αναποτελεσματική ως πρός την υγιή ρύθμιση - μείωση του σωματικού βάρους.
Συχνά, διαταράσσει τη διατροφική συμπεριφορά του ατόμου, αυξάνει το άγχος γύρω απο το βάρος και εκπαιδεύει ίσως αναποτελεσματικά, χωρίς να αποφέρει τελικά μακροχρόνιο αποτέλεσμα.
Ετσι, πέρα απο την τροφική επιλογή αυτή καθεαυτή, ιδιαίτερη έμφαση δίνεται σήμερα και στον τρόπο και το πλαίσιο κατανάλωσής της, σε οτι ονομάζουμε δηλαδή διατροφική συμπεριφορά.
 
Η υιοθέτηση μίας υγιεινής και ισορροπημένης διατροφής προϋποθέτει συμπριφορικές αλλαγές όσον αφορά τον προγραμματισμό των γευμάτων, τον έλεγχο της ποσότητας, τη διαδικασία κατανάλωσης τροφής εκτός σπιτιού, καθώς και λειτουργικές συμπεριφορές σε κρίσιμες καταστάσεις (π.χ καταστάσεις άγχους, θυμού ή στεναχώριας).
Για παράδειγμα, η κατανάλωση φαγητού λόγω ή υπο στρές χαρακτηρίζεται από την προτίμηση ιδιαίτερα έντονων γευστικών τροφών πλούσιων σε λίπος ή/και ζάχαρη και είναι μη ομοιοστατική (δηλαδή το άτομο δεν καταλαβαίνει εύκολα πότε να σταματήσει).
 
Απο την άλλη, τα μεγάλα γεύματα που προκαλούν δυσφορία διαταράσσουν δυσμενώς το βιοχημικό περιβάλλον του οργανισμού.
Επιπλέον, η κατανάλωση τροφής σε ακατάστατες ώρες, καθώς και η κατανάλωση τροφής με ταυτόχρονη παρακολούθηση τηλεόρασης αποτελούν διατροφικές συμπεριφορές που συνδέονται επίσης με την κεντρική παχυσαρκία και αυξάνουν (συχνά έως και διπλασιάζουν) την πιθανότητα εμφάνισης μεταβολικού συνδρόμου.
Συνεπώς, συμπεραίνουμε οτι θεραπευτικό στόχο της "αλλαγής του τρόπου ζωής", μεταξύ άλλων, αποτελεί η εξισορρόπηση της διατροφικής συμπεριφοράς του ατόμου, τροποποιώντας κατά βάση τον τρόπο με τον οποίο το άτομο σκέφτεται, αισθάνεται και πράττει σε θέματα γύρω απο την τροφή.
 
Με άλλα λόγια, στόχος είναι η αύξηση της αυτο-αποτελεσματικότητας του ατόμου, ώστε να μπορεί να χαίρει ενός υγιούς περιορισμού και ενός μακροχρόνιου ελέγχου του βάρους και του επιπέδου υγείας χωρίς άγχος και περιοριστικές ή/και υπερφαγικές τάσεις.
 
Ακρογωνιαίο λίθο, λοιπόν, της τροποποίησης της διατροφικής συμπεριφοράς του ατόμου αποτελεί η αγκαθίδρυση "θεραπευτικής σχέσης" μεταξύ του ατόμου και του κλινικού, η οποία βασίζεται στην εμπιστοσύνη, την ενσυναίσθηση, την απουσία κριτικής (όχι σχέση γονέα παιδιού) και στη μακροχρόνια δέσμευση.
Οσον αφορά το τελευταίο χαρακτηριστικό, πλήθος μελετών υποστηρίζουν ότι οι τακτικές συναντήσεις είναι απαραίτητες για την ουσιαστική και μακροχρόνια αλλαγή των διατροφικών σηνηθειών.
 
Στη συνέχεια, η τροποποίηση της διατροφικής συμπεριφοράς βασίζεται πρωτίστως στον "επαναπρογεμματισμό" των φυσιολογικών σημάτων πείνας και κορεσμού και φυσικά στη διαχείρηση κρίσιμων καταστάσεων (π.χ. αρνητικές συναισθηματικές καταστάσεις).
Η αυτοπαρατήρηση (π.χ. μέσω ημερολογίων καταγραφής) είναι μία πολύ βοηθητική διαδικασία-τεχνική κατά την οποία το άτομο καταγράφοντας τη διατροφική του συμπεριφορά σε διάφορες περιστάσεις (π.χ. εκτός σπιτιού, με παρέα), αλλά ταυτόχρονα και τη συναισθηματική του κατάσταση, συνειδητοποιεί και κινητοποιείται να αλλάξει όποια μη επιθυμητή συμπεριφορά, ελέγχοντας έτσι τα εξωτερικά ερεθίσματα.
 
Η στοχοθεσία είναι επίσης πολύ σημαντική, η οποία αφορά σε ποσοτικά ή μετρήσιμα δεδομένα (π. χ. μείωση ποσοστού λίπους σώματος, άυξηση ποσοστού μυϊκής μάζας), αλλά και σε ποιοτικά, όπως μείωση αίσθησης δυσφορίας μετά το φαγητό, μείωση τσιμπολογήματος, βελτίωση εικόνας σώματος, εκπαίδευση στη διατήρηση σταθερού βάρους.
 
Η διαχείρηση του στρές (π.χ. διαφραγματικές αναπνοές) και η "ψυχοεκπαίδευση" κρίνεται ιδιαιτέρως βοηθητική στην κατανόηση και τροποποίηση των περιστάσεων εκείνων όπου καταναλώνεται τροφή απουσία οργανικής αιτιολογίας (αλλά κυρίως ψυχολογικής).
Οταν, βέβαια, τα συναισθήματα έχουν εμπλακεί ιδιαιτέρως με τη διαδικασία του φαγητού, τότε η αναζήτηση βοήθειας απο κάποιον επαγγελματία ψυχικής υγείας είναι η κατάλληλη επιλογή.
 
Συμπερασματικά, η σχέση που έχει αναπτύξει ο κάθε ένας απο εμάς με την τροφή είναι μοναδική και οποιδήποτε διαταραχή δύναται να επηρεάζει δυσμενώς το άτομα σωματικά, αλλά και ψυχολογικά.

Γι΄αυτό, με στόχο την ανπιμετώπιση του μεταβολικού συνδρόμου και τη μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου, η οποια "παρέμβαση" θα πρέπει να είναι εξατομικευμένη, προσεγμένη, επιστημονικά τεκμηριωμένη και να προάγει την ολιστική υγεία του ατόμου...

(Απο συνέντευξη στο περιοδικό "Θεσσαλών Υγεία")

Πατρόκλου 10, Λάρισα
Τηλ. επικοινωνίας: 2410-530711,  6946951976  alexiakatsarou.gr
 
Εκτύπωσε αυτή την ανάρτηση.