Όπου δεν πίπτει λόγος.....πίπτει ράβδος!

Ας ξεκινήσουμε μ' έναν ορισμό της σωματικής τιμωρίας:
Ως σωματική τιμωρία ορίζεται η πράξη επιβολής πόνου ή σωματικής δυσφορίας σε ανήλικο, με σκοπό τον σωφρονισμό ή τον έλεγχο της συμπεριφοράς του.

Μορφές σωματικής τιμωρίας μπορεί να είναι, μεταξύ άλλων, το "ξύλο", το χαστούκι, το άγριο σπρώξιμο, το χτύπημα με αντικείμενο, το ταρακούνημα, το τράβηγμα (αυτιού, μαλλιών κ.λπ.), το δάγκωμα κ.α.
Η σωματική τιμωρία απαγορεύεται ρητά σε σχολεία και ιδρύματα.
Στο εκπαιδευτικό μας σύστημα η τιμωρία του μαθητή έπειτα από κάθε παράπτωμα είναι μια παλιά ιστορία, τόσο παλιά όσο και η ίδια η ζωή του εκπαιδευτικού συστήματος. Το ίδιο παλιά είναι και η σωματική ποινή η οποία έχει κι αυτή - μακρά ιστορία και παράδοση.

Αν κανείς ανατρέξει στα εκπαιδευτικά διατάγματα και στις επίσημες εγκυκλίους του προηγούμενου αιώνα που αναφέρονται στους κανόνες της σχολικής ζωής και στο σχολικό ποινολόγιο, θα διαπιστώσει ότι η μείωση της τροφής, το γονάτισμα, η ορθοστασία και η δημόσια διαπόμπευση του μαθητή ο οποίος πέφτει σε παράπτωμα προβλέπονταν από το κανονιστικό πλαίσιο του σχολείου, ενώ, συνηθισμένες, μη θεσπισμένες, ποινές ήταν οι "μπάτσοι", το "μουτζούρωμα του προσώπου", ο "ραβδισμός", η "μαστίγωση", η "φάλαγγα".

Ο καλός δάσκαλος τον παλιό καιρό, ήταν ο αυστηρός, ο σοβαρός και με…βαρύ χέρι.
Αυτός, που μόλις αγρίευε και πλησίαζε τους μαθητές, εκείνα τα άμοιρα, τρομαγμένα έβαζαν τα χέρια πάνω στο κεφάλι για να προφυλαχτούν από αδέσποτο χαστούκι!
Τα τελευταία σαράντα χρόνια το ξύλο στα σχολεία απαγορεύεται αυστηρά. Παλιά όμως, ο δάσκαλος εθιμικά είχε το δικαίωμα να χαστουκίζει και να τιμωρεί τους μαθητές για να τους σωφρονίσει, όπως στις παλιές ταινίες "το ξύλο βγήκε απ’ τον παράδεισο" ή "χτυποκάρδια στο θρανίο", όπου οι καθηγητές φώναζαν "Γιαδικιάρογλου" ή "Παπασταύρου" και το χαστούκι έπεφτε σύννεφο.

Στα σχολεία της λεγόμενης "παλιάς Ελλάδας" το ξύλο ήταν στην ημερησία διάταξη. Άλλωστε ο ξυλοδαρμός προς σωφρονισμό των απείθαρχων και αδιάβαστων μαθητών ανθούσε και σε όλες τις χώρες της Ευρώπης. Στη Ρούμελη και το Μοριά, όταν ο πατέρας οδηγούσε το γιό στο σχολειό και τον παρέδιδε στο δάσκαλο, του έλεγε: "Σου παραδίνω κρέας, να μου παραδώσεις κόκαλα!".

Βεβαίως στον κανόνα πάντα υπάρχουν και εξαιρέσεις, έστω και ελάχιστες από δασκάλους που ήταν και παιδαγωγοί και αντί της βέργας και της τιμωρίας χρησιμοποιούσαν άλλα μέσα, όπως το αυστηρό βλέμμα και την πειθώ που ανακάλυψαν στην πορεία.
 
Εχουμε γευθεί, όπως και πολλά άλλα παιδιά, τη "Βέργα" του δασκάλου - που μετά από κάθε ξυλιά, βάζαμε τις παλάμες μας κάτω από τις μασχάλες για να ανακουφιστούμε από τον πόνο. Ποτέ δεν παραπονεθήκαμε στο σπίτι ότι "φάγαμε ξύλο", γιατί σίγουρα θα εισπράτταμε κι άλλο.

Το αγαπητό αυτό όργανο των δασκάλων, κατασκευαζόταν από κυδωνιά, ή βατσινιά για να είναι εύκαμπτη και άθραυστη. Το κτύπημά της ήταν πολύ οδυνηρό γιατί αγκάλιαζε σαν ένα μαστίγιο την πλάτη, τους μηρούς, τα χέρια. Αυτή η κατασκευή της δεν επέφερε βαρείς τραυματισμούς και το συνηθέστερο ήταν τα μεγάλα κόκκινα σημάδια πάνω στα κορμιά μας.
Είχαμε φτάσει σε σημείο να φοβόμαστε την καθημερινή εικόνα του δασκάλου με την βέργα πάνω στο θρανίο παρά τους Τούρκους. Έτσι αναγκαζόμασταν να διαβάζουμε άχρηστα πράγματα και να μαθαίνουμε πολλές φορές παπαγαλία τα μαθήματά μας. Αυτό ηρεμούσε τον δάσκαλο θαρρείς και ήταν το ναρκωτικό του.

Η αγριότητα της βέργας ήταν πολύ μεγάλη.
Πολλές φορές οι δαρμένοι μαθητές, ουρούσαν επάνω τους, έκλαιγαν, φωνάζανε ότι δεν θα το ξανακάνουν (να πάνε αδιάβαστοι, ή να κάνουν αταξίες) ενώ οι υπόλοιποι παρακολουθούσαμε απαθείς (με τα χέρια σταυρωμένα πάνω στο ξύλινο θρανίο) χωρίς ποτέ να μπορούμε να αντιδράσουμε.
Ευτυχώς έγκαιρα κάποιοι κατάλαβαν ότι αυτή η μέθοδος σωφρονισμού δεν ήταν και η κατάλληλη και απομάκρυναν την βέργα από την έδρα.
Φυσικά η ρήση "το ξύλο βγήκε από τον παράδεισο" δεν αναφέρετε σε αυτές τις καταστάσεις.
   
Μερικοί δάσκαλοι, όταν η βέργα για κάποιους λόγους έσπαγε ή χανότανε, χρησιμοποιούσαν ως σωφρονιστικό μέσο το χάρακα για να κτυπούν τις ανοικτές μαθητικές παλάμες. Αλλοι τραβούσαν τα αυτιά και μπάτσιζαν τα μάγουλα. Πολύ λίγοι έβαζαν τα παιδιά να περπατούν με τα γόνατα πάνω στα χαλίκια. Τακτικά έπεφταν και ορισμένες κλωτσιές. Ορισμένοι μαζί με το τράβηγμα των αυτιών, χτυπούσαν και το κεφάλι στον τοίχο.

 πίσω στα παλιά