Κάποτε στο Γυμνάσιο Καρδίτσας...

Τέλη Αυγούστου ήταν και τότε που με πήρε ο πατέρας μου για να με πάει στο γυμνάσιο για εισαγωγικές εξετάσεις. Σαν να ήταν χθες και ας πέρασαν 72 ολόκληρα χρόνια. Και το παράξενο είναι ότι όσο μεγαλώνει ο άνθρωπος τόσο κοντεύουν οι χρόνοι, περνούν και διαβαίνουν και δεν τους καταλαβαίνεις! Λένε ότι αυτό είναι συνέπεια της απραξίας που διακρίνει την Τρίτη ηλικία και πάνω. Και φαίνεται ότι έχουν δίκιο. Ίσως αυτή την ανάγκη προσπαθούν να καλύψουν οι εκατοντάδες χιλιάδες των ηλικιωμένων ταξιδιωτών που κατακλύζουν κάθε χρονιά την πατρίδα μας. Ο χρόνος που διαβαίνει και δεν αφήνει τίποτα στη μνήμη είναι κοντός χρόνος, είναι χαμένος χρόνος. Αντίθετα ο χρόνος που μας γεμίζει εντυπώσεις είναι μακρύς χρόνος, είναι o χρόνος που διαβαίνει κανείς στα νιάτα του και αποτυπώνεται στη μνήμη. Και ότι καταγράφεται στη μνήμη μένει και σε ακολουθεί, είναι αυτή η ίδια η ζωή.
Το κοντινότερο γυμνάσιο βρισκόταν στην Καρδίτσα και ήταν των αρρένων. Υπήρχε ακόμη ένα θηλέων στην Καρδίτσα και ένα στο Μουζάκι. Άλλο γυμνάσιο στο νομό δεν υπήρχε, ούτε στον Παλαμά, ούτε στις Σοφάδες. Την επόμενη σχολική περίοδο 1948 – 1949 ιδρύθηκε στον Παλαμά. Αλλά και εδώ υπήρξα άτυχος, η Καρδίτσα απέχει από τον Πέτρινο 32 χιλιόμετρα, ενώ ο Παλαμάς 10. Και δεν ήταν μόνο η απόσταση το πρόβλημα, το χειρότερο ήταν ότι ο δρόμος προς την Καρδίτσα συχνά έκλεινε λόγω υπερχείλισης των γεφυριών ή ακόμη και ανατίναξης. Έτσι βρέθηκα στην Καρδίτσα, στη γειτονιά προς το μύλο του Κατσάρα, δηλαδή νοτιοανατολική πλευρά της πόλης.
Το γυμνάσιο βρισκόταν στη βορειοδυτική πλευρά, διαγωνίως, και για να φθάσεις μέχρις εκεί διέσχιζες το κέντρο και κατέληγες στον οδό Τρικάλων, όπου και το γυμνάσιο. Η διαδρομή αυτή απαιτούσε μισή ώρα πεζοπορία Και αυτό ήταν το λιγότερο, το αμελητέο. Μαθημένος ήμουν από βάδισμα, δεν αποτελούσε πρόβλημα. Το πρόβλημα ήταν οι λάσπες στους δρόμους. Λίγοι οι ασφαλτοστρωμένοι δρόμοι και αυτοί περιορίζονταν στο κέντρο της και λίγο ποιο έξω. Ειδικά η οδός από το Ξενοδοχείο ¨Αίγλη¨ και πέρα μέχρι το γυμνάσιο αρρένων ήταν ένας φρικτός λασπότοπος. Ευτυχώς τον είχαν οριοθετήσει με τα ρείθρα των πεζοδρομίων, αλλά ούτε πεζοδρόμια υπήρχαν ούτε κατάστρωμα δρόμου, οπότε ήσουν υποχρεωμένος να ισορροπείς επί των ρείθρων ή το σύνηθες να πορεύεσαι μέσα από τις λάσπες. Τότε είδα για πρώτη φορά πολλοί άνδρες αλλά και γυναίκες να φορούν εκτός από τα παπούτσια τους και γαλότσες για να τα προστατεύουν από τις λάσπες. Βέβαια όλα τα χωριατόπουλα φορούσαμε ένα είδος λαστιχένιων παπουτσιών που τα λέγαμε «καβουτσούκια» , εκτός από το μακαρίτη γυμναστή μας Κασιούρα που τα παρομοίαζε με τις νάρκες «τελερμάιν» λόγω του σχήματός τους, όρος που καθιερώθηκε, τελικά. Τα υποδήματα αυτά το χειμώνα ήταν υποφερτά, αλλά με τον ερχομό της άνοιξης τα πόδια άναβαν και μόλις μπαίναμε στην τάξη τα βγάζαμε κάτω από το θρανίο. Έλα όμως που η κακή συνήθεια αυτή είχε ως συνέπεια να βρωμάει ολόκληρη η αίθουσα, κάτι βέβαια που απασχόλησε το συμβούλιο των καθηγητών και τελικά απαγορεύτηκε επί ποινής αποκλεισμού. Το πρόβλημα με τις λάσπες ήταν σοβαρό στην πόλη της Καρδίτσας, κάτι που ανάγκασε τους κατοίκους των κεντρικών σπιτιών ιδίως, να προσαρμόζουν δεξιά της εισόδου μια ειδική κατασκευή για να καθαρίζονται τα πέλματα των παπουτσιών.
Πρώτη μέρα στο γυμνάσιο
Η αρχή είναι το μισό του όλου, αλλά για μένα ήταν κάτι περισσότερο μια που πρώτη φορά αποχωρίστηκα την οικογενειακή ζεστασιά. Μέχρι τότε ζούσα στη θαλπωρή μιας πολυμελούς οικογένειας, έξι παιδιά και δύο οι γονείς οκτώ, και ξαφνικά βρέθηκα μόνος σε ένα περιβάλλον παντελώς άγνωστο. Κανείς δεν με γνώριζε, κανέναν δεν γνώριζα. Άγνωστος μεταξύ αγνώστων. Ντυμένος στα μάλλινα που έφκιανε η μάνα μου, παντελόνι κοντό, σακάκι ραμμένο από φραγκοράφτη, κάλτσες πλεκτές μάλλινες μέχρι το γόνατο, φανέλα μάλλινη πλεχτή στο χέρι και στα πόδια καβουτσούκια . Αλλά η ενδυμασία δεν αποτελούσε πρόβλημα, ούτε με απασχόλησε τουλάχιστον τα πρώτα χρόνια. Αργότερα και αυτό το πρόβλημα βελτιώθηκε αισθητά. Στο σπίτι μας στερούνταν, αλλά σε μένα τα πράγματα ήταν κάπως καλλίτερα ή έτσι ένιωθα..
Μπήκαμε στην τάξη ή μάλλον στο πρώτο τμήμα από τα τέσσερα της πρώτης τάξης. Με τοποθέτησαν σύμφωνα με το ύψος μου προς τα τελευταία θρανία του τμήματος. Κάθισα με έναν συμμαθητή , τον Βαγγέλη . Ένα παιδί καλοντυμένο, με καλούς τρόπους και πολύ φιλικό.. Και αυτό το θεώρησα καλό σημάδι, αλλά σιωπούσα, πού θάρρος να ανοίξω κουβέντα. Ευτυχώς αυτό που δεν τολμούσα να κάνω εγώ, το έκανε ο Βαγγέλης. Σιγά σιγά πήρα κι εγώ θάρρος και είπα μερικές λέξεις.
Ο πατέρας του Βαγγέλη ήταν γιατρός και το σπίτι του ήταν στη γειτονιά που έμενα, δηλαδή κοντά στο μύλο του Κατσάρα.
Κάθε μέρα περνούσα από το σπίτι του και πότε τον περίμενα για λίγο ή το συνηθέστερο με περίμενε αυτός και πηγαινοερχόμασταν μαζί. Η κολληγιά αυτή με βοήθησε πάρα πολύ να προσαρμοστώ και τη χρονιά αυτή πήγα και αρκετά καλά στα μαθήματά μου. Συχνά πυκνά με καλούσε στο σπίτι του και διαβάζαμε μαζί, συνηθίζονταν τότε. Και δεν είναι που διαβάζαμε μαζί, η μάνα του, μια πάρα πολύ ευγενική και καλότροπη κυρία, πάντοτε κάτι ιδιαίτερο θα μας φίλευε. Τότε έφαγα για πρώτη φορά κωκ. Τα έβλεπα στις προθήκες των ζαχαροπλαστείων αλλά ποτέ δεν τα είχα δοκιμάσει. Αργότερα όταν βρήκα κάτι αυγά σε μια φωλιά όπου ξενογεννούσε μια κότα, τα πήγα σε ένα ζαχαροπλαστείο και τα αντάλλαξα με δύο κωκ. Οι κότες συνήθως δεν ξενογεννούν, αρκούνται στη φωλιά του κοτετσιού και κάθε φορά που γεννουν το αυγό το συνοδεύουν με χαρούμενα κακαρίσματα, μόνη εξαίρεση όταν φτάσει η ώρα να κλωσήσουν , οπότε για να γεννήσουν διαλέγουν πυκνά χόρτα, κάνουν τη φωλιά τους και όταν γεννούν συχνά δεν κακαρίζουν, από ένστικτο κρύβουν τη φωλιά τους. Τη συνήθεια αυτή τη γνώριζα από μικρός όταν με έστελνε η μάνα μου να βρω πού ξενογεννάει κάποια κότα.
Έτσι, ένα απόγευμα που έπαιζα σε μια διπλανή αλάνα, είδα μια κότα να βγαίνει από μια πυκνή συστάδα χόρτων, κατάλαβα ότι εκεί είχε τη φωλιά της. Και πράγματι βρήκα τη φωλιά με το άφθονο περιεχόμενο, το οποίο γρήγορα μετατράπηκε σε κωκ και από εκεί στο στομάχι μου. Μάλιστα το παιδί του ζαχαροπλαστείου αντιλήφθηκε τη λαχτάρα μου και μαζί με τα δύο κωκ που μου έδωσε ως αντάλλαγμα για τα αυγά που του πήγα, μου υπέδειξε τραπεζάκι να καθίσω και ένα ποτήρι νερό!
Η Πρώτη τάξη είχε τέσσερα τμήματα από 80 - 90 παιδιά το καθένα και στα τμήματα τοποθετηθήκαμε κατά αλφαβητική σειρά. Έτσι εγώ με τον Βαγγέλη βρεθήκαμε στο πρώτο τμήμα. Σε κάθε θρανίο καθόμασταν δύο παιδιά και μόνο σε κάποια μπροστινά θρανία από τρία παιδιά.
Το μάθημα χωρίζονταν σε δύο μέρη, στην εξέταση και στην παράδοση. Η εξέταση κάλυπτε το μικρό μέρος του χρόνου και η παράδοση το μεγαλύτερο. Ο εξεταζόμενος μαθητής απαντούσε συνήθως σε μία ερώτηση και αμέσως ρωτούσε άλλον και ο καθηγητής πάντοτε σημείωνε κάτι στο τετράδιό του, το οποίο ποτέ δεν αποχωρίζονταν
Η πρώτη χρονιά κύλησε ομαλά χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα. Το μόνο πρόβλημα που αντιμετώπισα στα μαθήματά μου ήταν η φτώχια στο λεξιλόγιό μου. Συχνά πυκνά ερχόμουν αντιμέτωπος με άγνωστες λέξεις και το χειρότερο διδασκόμασταν απλή καθαρεύουσα, που δεν είχε καμία σχέση με τη γλώσσα που μιλούσαμε καθημερινά! Αναρωτιέμαι το σύστημα το εκπαιδευτικό δεν τα έβλεπε αυτά;
Διδασκόμασταν αρχαίο κείμενο και στο τέλος της χρονιάς ήταν ζήτημα αν προχωρούσαμε 1,5 μέχρι δύο σελίδες!
Ποτέ ο καθηγητής δεν διόρθωνε τις εκθέσεις μας, έστω κι αν διάλεγε μια έκθεση να την διαβάσει ο ίδιος στην τάξη!
Από αδιαφορία;
Από τεμπελιά;
Άγνωστο.
Στη δεύτερη τάξη άλλαξα γειτονιά, έφυγα από τη νοτιοανατολική πλευρά και πήγα στη βορειοανατολική, παραπέρα από το μεγάλο παυσίλυπο. Εκεί ξεψαρωμένος από τις φοβίες μου και μένοντας με παιδιά από το Κουτσιαρί και την Αστρίτσα, αναθάρρησα περισσότερο. Μέναμε τέσσερα παιδιά στο ίδιο δωμάτιο χωρίς θέρμανση και άλλες ευκολίες. Αλλά εδώ θα σταματήσω, ο σκοπός επιτεύχθηκε και ήταν η πρώτη φιλία που έκανα στη ζωή μου μακριά από το χωριό μου, αυτή με τον Βαγγέλη, καλή του ώρα όπου κι αν βρίσκεται....

Κωνσταντίνος Γαλλής