- Παχυσαρκία : Σήμερα, μπορεί να αντιμετωπιστεί

Αλεξία Κατσαρού
Διαιτολόγος - διατροφολόγος

Παχυσαρκία : 
Σήμερα, μπορεί να αντιμετωπιστεί

Συχνά, συμβαίνει η παχυσαρκία να θεωρείται από ειδικούς και μη ειδικούς αποτέλεσμα της αδυναμίας του ανθρώπου να επιβληθεί και να ασκήσει έλεγχο στον εαυτό του, ώστε να τρώει λιγότερο. Στην επιστημονική πραγματικότητα, βέβαια, η μονόδρομη αυτή θεώρηση κρίνεται αβάσιμη.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει ανακηρύξει ως «Παγκόσμια Ημέρα Παχυσαρκίας» αυτήν της 24ης Οκτωβρίου. Η ευρύτατη παροχή πληροφοριών σχετικά με τη φύση της νόσου αυτής, τη σοβαρότητά της, τις διαστάσεις που αυτή έχει λάβει τόσο σε παγκόσμιο, όσο και σε εθνικό επίπεδο, καθώς και με την αντιμετώπισή της έχει, πιθανότατα, συμβάλει στη ρεαλιστική ανάδειξη της υπάρχουσας κατάστασης.

Αυτό που σίγουρα πρέπει να λάβουμε υπ’ όψιν είναι ότι η παχυσαρκία είναι μία κατάσταση, όπως και πολλές άλλες κλινικές καταστάσεις, πολυπαραγοντική. Στην ανάπτυξη και τη διατήρησή της συνδράμουν: η διαταραγμένη φυσιολογία του σώματος, συμπεριλαμβανομένων των διαταραγμένων σημάτων πείνας και κορεσμού, καθώς και της διαταραγμένης λειτουργικότητας ορμονών, συνυπάρχουσες κλινικές καταστάσεις, οι συνήθειες του τρόπου ζωής, οι διατροφικές συνήθειες και η διατροφική συμπεριφορά όπως έχουν διαμορφωθεί με τον καιρό, το στρες, η αλληλεπίδραση της ψυχολογίας με την τροφή, η κοινωνικοοικονομική κατάσταση, ακόμα και η κουλτούρα που φέρει η χώρα μας σχετικά με το φαγητό.

Η ουσία είναι ότι όλες οι παραπάνω συνιστώσες – σε συνδυασμό με ένα ‘ευνοϊκό’ γενετικό υπόβαθρο – φαίνεται ότι συμβάλλουν συνεργικά, η κάθε μία στο δικό της βαθμό, στην κατανάλωση περισσότερης και, συνήθως, ποιοτικά χαμηλής αξίας τροφής, καθώς και σε χαμηλά επίπεδα ενεργειακής δαπάνης από τον οργανισμό του ανθρώπου, με αποτέλεσμα, την υπερβάλλουσα συσσώρευση λίπους στο ανθρώπινο σώμα.

Γίνεται, λοιπόν, εύκολα αντιληπτό ότι η προσπάθεια ενός ατόμου να απομακρύνει το υπερβάλλον λίπος από το σώμα του, συχνά, ‘βάλλεται’ από παράγοντες όχι και τόσο εύκολα διαχειρίσιμους από το ίδιο. Ακόμα και η τροποποίηση του τρόπου ζωής, των διατροφικών συνηθειών και της διατροφικής συμπεριφοράς, που θεωρείται η υπ’ αριθμόν ένα στρατηγική για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας και εναπόκειται στη δράση που το άτομο καλείται να αναλάβει, μπορεί συχνά να παρεμποδίζεται από παράγοντες για τους οποίους το άτομο καλό είναι να λάβει επιπλέον βοήθεια, όπως η βιολογική και ψυχοκοινωνική επίδραση του στρες στη ζωή μας, η αλληλεπίδραση της γενικότερης ψυχολογικής μας κατάστασης με το φαγητό, οι κοινωνικές νόρμες μέσα από τις οποίες έχουμε μάθει να τρεφόμαστε, ενώ όλο και περισσότερο φως δίνεται στις διαταραγμένες φυσιολογικές λειτουργίες του σώματος που απαντώνται στην παχυσαρκία, καθώς και σε συνυπάρχουσες κλινικές καταστάσεις.

Η ουσιαστική αντιμετώπιση της παχυσαρκίας χρήζει του εντοπισμού και της αποδυνάμωσης των περισσότερων και ισχυρότερων από τους παράγοντες εκείνους που οδήγησαν και συνεχίζουν να διατηρούν ένα άτομο στην εν λόγω κατάσταση. Μέχρι στιγμής, η επιστήμη έχει στα χέρια της ‘όπλα’ και ‘εργαλεία’ ικανά να συμβάλουν στην προσπάθεια του ατόμου να αντιμετωπίσει την παχυσαρκία, όπως ψυχοκοινωνικές παρεμβάσεις, ειδικά μοντέλα τροποποίησης συμπεριφοράς, μοντέλα διατροφικής εκπαίδευσης, τεχνικές αντιμετώπισης του χρόνιου στρες, φαρμακευτικές αγωγές, μοντέλα τροποποίησης του τρόπου ζωής με στόχο την αύξηση της φυσικής δραστηριότητας και αν συνεχίσουμε κι άλλο, σίγουρα θα αναφέρουμε πολλά και ενδιαφέροντα παραδείγματα.
 Το ευτυχές είναι ότι, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, έρχεται να προστεθεί στη γκάμα των ‘εργαλείων’ και η χειρουργική αντιμετώπιση της παχυσαρκίας η οποία δύναται να συμβάλει εξαιρετικά και ουσιαστικά στην προσπάθεια του ατόμου να απομακρύνει το υπερβάλλον λίπος από το σώμα του. Οι περισσότερες από τις χειρουργικές επεμβάσεις που εφαρμόζονται σήμερα ασκούν επίδραση τόσο στα φυσιολογικά σήματα της πείνας και του κορεσμού όσο και άμεσα στην ποσότητα φαγητού που μπορεί να καταναλώσει το άτομο, καθώς και στην απορρόφησή του από το πεπτικό σύστημα.

Η χειρουργική της παχυσαρκίας έρχεται να απομακρύνει πολλά από τα εμπόδια που το ίδιο μας το σώμα θέτει στην προσπάθειά μας να μειώσουμε το πλεονάζον λίπος από αυτό. Έτσι, το άτομο χαίρει μίας εξαιρετικά ουσιαστικής βοήθειας, δεδομένης της προσπάθειάς του να αντιμετωπίσει - με τη συνεργασία και άλλων ειδικών - και άλλους πιθανούς παράγοντες που διαιωνίζουν την υπάρχουσα κατάσταση και δύνανται να τη διαιωνίζουν ακόμα και μετά το χειρουργείο, όπως είναι η αλληλεπίδραση της ψυχολογίας με την τροφή.

Δεδομένης της σοβαρότητας της νόσου αυτής - καθώς πολύ συχνά συνοδεύεται από σημαντικά χαμηλότερο προσδόκιμο ζωής, άπνοιες ύπνου, ψυχοκοινωνικές δυσκολίες και γενικά από χαμηλή ποιότητα ζωής και σχετίζεται με σοβαρή καρδιαγγειακή δυσλειτουργία, μυοσκελετικά προβλήματα, υπογονιμότητα, γαστροϊσοφαγική παλινδρόμηση, πολλούς τύπους καρκίνου – ο σαφής προσδιορισμός της κατάστασης και η αναζήτηση σοβαρής και ολοκληρωμένης επιστημονικά προσέγγισης κρίνεται η καταλληλότερη αρχή τόσο στην προσπάθεια, όσο και, απλά, στη σκέψη του ατόμου να απομακρύνει το υπερβάλλον λίπος από το σώμα του.