- ΑΓΡΟΤΗΣ.....εύκολο;

Κάθε μέρα ακούω κόσμο να ρωτάει για το τι να σπείρει, τι να καλλιεργήσει σε κάποια χωραφάκια που έχει, είτε για να κερδίσει επιπλέον εισόδημα εκτός της βασικής του εργασίας, είτε για να γίνει κατά κύριο επάγγελμα αγρότης.
Εκπομπές στη τηλεόραση παρουσιάζουν πλέον το επάγγελμα του αγρότη ως εξαιρετικά ελπιδοφόρο.

Είναι όμως εύκολο να γίνει κανείς αγρότης;
Καθένας που θέλει να ασχοληθεί με τον αγροτικό κλάδο, πρέπει να διαθέτει τέσσερα στοιχεία (συντελεστές παραγωγής):

    1 - Γη (Έκταση)
    2 - Κεφάλαιο (χρήματα, μηχανήματα, κ.α.)
    3 - Εργασία και Επιχειρηματικότητα (Ικανότητα να κατευθύνει κάποιος μια γεωργική επιχείρηση και κυρίως να πωλήσει το παραγόμενο προϊόν)

Ας δούμε πιο αναλυτικά τους παραπάνω συντελεστές παραγωγής:

ΓΗ
Οι περισσότεροι από τους φιλόδοξους νέους ή καλύτερα νεοεισερχόμενους αγρότες διαθέτουν μόνο την έκταση και ίσως και κάποια χρήματα που για την εγκατάσταση της καλλιέργειας που θεωρούν πως θα τους αποφέρει κέρδη.
Η πραγματικότητα όμως δεν είναι τόσο απλή.
Η διαθέσιμη έκταση είναι ένας πολύ σημαντικός παράγοντας αλλά όχι ο μοναδικός.
Ένα «χωραφάκι» στο χωριό, αρκεί;

ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Για να καλλιεργήσει κάποιος θέλει μηχανήματα, αγροτικό αυτοκίνητο, τρακτέρ, άροτρο, φρέζα, σπαρτική, κλπ, τα οποία μόνο φθηνά δεν είναι.
Άλλοι πάλι λένε πως θα πληρώσουν κάποιον με μηχανήματα για να κάνει όλες τις απαιτούμενες εργασίες.
Η πράξη όμως μέχρι σήμερα μας έχει δείξει πως όταν κάποιος μισθώνει προσωπικό για να κάνει τις περισσότερες από τις καλλιεργητικές του εργασίες, το κόστος είναι τόσο ώστε να μη μένει σημαντικό μέρος των εσόδων, στο τέλος, στον ίδιο.

ΕΡΓΑΣΙΑ
Επιπλέον, για να καλλιεργήσει κάποιος χρειάζεται «εργασία» και εξειδίκευση στην καλλιέργεια που έχει επιλέξει. Είναι σχεδόν σίγουρο πως οι πρώτες χρονιές δε θα πάνε τόσο καλά αφού η γνώση και περισσότερο η εξειδίκευση έρχεται με τη πάροδο του χρόνου.

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Τελευταίος και ίσως σημαντικότερος παράγοντας είναι η επιχειρηματικότητα και αυτή δεν είναι τίποτα άλλο από την ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ που έχει κάποιος να διαχειρίζεται και να συνδυάζει με όσο το δυνατόν καλύτερο τρόπο τους τρεις προηγούμενους συντελεστές παραγωγής ώστε να επιτύχει το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Σε όλα αυτά προστίθεται και ο όρος ΔΙΑΘΕΣΗ του προϊόντος, γιατί αν θεωρήσουμε ότι θα έρθει η επιθυμητή παραγωγή και δεν έχει εξασφαλισθεί η «αγορά» που θα πωληθεί το προϊόν μας, τότε όλος ο κόπος μας πάει «χαμένος»...

Για αυτό λοιπόν, όσοι σκέφτεστε σοβαρά το ενδεχόμενο να στραφείτε στη γεωργία, σε καμία περίπτωση μη θεωρήσετε πως κάτι τέτοιο είναι εύκολο.
Σίγουρα το να γίνει κανείς γεωργός δεν απαιτεί ιδιαίτερα εξειδικευμένες γνώσεις και πτυχία, θέλει όμως δουλειά, χρήματα και κυρίως ρίσκο… γιατί εκτός όλων των παραπάνω, δε πρέπει κανείς να παραβλέπει και τον παράγοντα "καιρός" ο οποίος δε μας κάνει πάντα το χατίρι.

Καθημερινά συναντούμε αγρότες, επιτυχημένους και μη όπως σε όλες τις κοινωνικές ομάδες έτσι και εδώ υπάρχουν πολλές διαφορετικές κατηγορίες αγροτών.

Αν θέλαμε να χαρτογραφήσουμε τον αγροτικό πληθυσμό με βάση τη νοοτροπία αυτού,  νομίζω πως θα το κάναμε κάπως έτσι:

1. Ο συνταξιούχος αγρότης:
Είναι αγρότες γερασμένοι, οι οποίοι καλλιεργούν συνήθως μικρό αριθμό στρεμμάτων.
Αυτοί είναι δύσκολο να πεισθούν να αλλάξουν τρόπο καλλιέργειας ή καλλιέργεια και γενικά είναι εξαιρετικά αρνητικοί στις αλλαγές. Είναι αυτοί που περιμένουν καρτερικά τα όσα φέρει ο χρόνος.
Η αλήθεια είναι πως η κατηγορία αυτή είναι αρκετά πολυπληθής αλλά με το πέρασμα του χρόνου, ο πληθυσμός της, ευτυχώς μειώνεται συνεχώς. “Πιθανότητες προόδου και επιτυχίας.... Μηδενικές”.

2. Ο αγρότης, "γιος του μπαμπά":
Αυτοί συνήθως κατάγονται από αγροτική οικογένεια, με υψηλό πατριαρχικό πρότυπο και δυστυχώς δεν αναλαμβάνουν ευθύνες και πρωτοβουλίες, κατευθύνονται από τους ηλικιωμένους γονείς τους (συνήθως τον πατέρα και σπανιότερα τη... μητέρα). “Πιθανότητες προόδου μερικές... επιτυχίας.... σχεδόν μηδενικές”

ΌΜΩΣ υπάρχουν από την άλλη και:
3. Οι αγρότες που … "την ψάχνουν":
Είναι άνθρωποι νέοι κυρίως, που ψάχνουν συνεχώς να βρουν τρόπους να βελτιώσουν τον τρόπο παραγωγής των προϊόντων τους, να μειώσουν το κόστος παραγωγής και γενικά προσπαθούν να πάνε την εκμετάλλευση τους ένα βήμα παραπέρα.
Αυτοί δύσκολα στρέφονται προς νέες καλλιέργειες, δεν τις απορρίπτουν όμως. “Πιθανότητες επιβίωσης αρκετά καλές, πιθανότητες προόδου καλές.”

4. Ο αγρότης επιχειρηματίας:
Ευτυχώς υπάρχουν και άνθρωποι που βλέπουν την γεωργία - κτηνοτροφία, ως μια ευκαιρία επιβίωσης και όχι μόνο. Η κατηγορία αυτή απαρτίζεται από ανθρώπους νέους, φιλόδοξους και ενημερωμένους. Είναι άνθρωποι που ψάχνουν για ευκαιρίες και δεν μένουν στα καθιερωμένα. Σε πολλές περιπτώσεις δε, του αρέσει να συνεργάζονται - συνεταιρίζονται με άλλους αγρότες, οι οποίοι όμως ανήκουν στην ίδια κατηγορία συνήθως.

Αλήθεια εσείς σε ποια από τις παραπάνω κατηγορίες ανήκετε;
Αν ρίξουμε μια ματιά στα στατιστικά στοιχεία της Ελληνικής στατιστικής υπηρεσίας για το 2007 θα δούμε πως πάρα πολλές εκμεταλλεύσεις ανήκουν ανήκουν στην πρώτη κατηγορία, αφού το 37% του συνόλου των εκμεταλλεύσεων ανήκει σε ανθρώπους άνω των 65 ετών! Ενώ μόλις το 7% των εκμεταλλεύσεων ανήκαν σε ανθρώπους έως 35 ετών….

Τα παραπάνω δεδομένα καλό είναι να αποτελέσουν τροφή για σκέψη για την ηγεσία του τόπου μας γιατί για να ενταχθούν όλο και περισσότεροι επαγγελματίες αγρότες στην 3η και 4η κατηγορία που προανέφερα, πρέπει αυτό το … 7% να ανεβεί σημαντικά

Το ευτύχημα, παρά τις δύσκολες καταστάσεις που περνά η χώρα μας, είναι πως όλο και περισσότεροι φίλοι αγρότες κατατάσσονται στην 3η και 4η κατηγορία.
Θα έλεγα πως το ποσοστό εδώ τα τελευταία 10 χρόνια φαίνεται πως (ΕΥΤΥΧΩΣ!) αυξάνεται και ίσως αποτελεί ελπίδα για το μέλλον του κλάδου.

Ίσως μέσα από την κρίση γεννηθεί μια ευκαιρία και οι επιχειρηματίες - επαγγελματίες αγρότες να προχωρήσουν και να δείξουν το δρόμο σε τόσους άλλους νέους που ψάχνουν με τι να ασχοληθούν. Πάντως ένα είναι σίγουρο και στη γεωργία... επιτυχία χωρίς συνεχή επιμόρφωση και σκληρή δουλειά δεν έρχονται....

Περουλάκης Γιάννης
Γεωπόνος, Μελετητής