Η μπλε σχολική ποδιά και το πηλήκιο - Αναμνήσεις από το παρελθόν!!!

Η μπλε σχολική ποδιά και το πηλήκιο - Αναμνήσεις από το παρελθόν !!!
Η μαθητική στολή είναι ένα ειδικό ένδυμα - ένα σύνολο τυποποιημένων ρούχων - το οποίο χρησιμοποιείται σε εκπαιδευτικά ιδρύματα, ακόμη και σήμερα πολλά  κάνουν χρήση της μαθητικής στολής.
Στην Ελλάδα το πηλήκιο (καπέλο) με την κουκουβάγια  βάσει νόμου του Υπουργείου Παιδείας καταργήθηκε το 1964 από τα Δημόσια Γυμνάσια και η μπλε ποδιά των κοριτσιών με το άσπρο κολάρο (γιακά) έκτοτε άρχισε να περιορίζεται με αποτέλεσμα να καταργηθεί και αυτή.

Η σχολική μπλε ποδιά έπαψε να είναι υποχρεωτική στις 6 Φεβρουαρίου 1982 βάσει
νόμου του Υπουργείου Παιδείας και η οποία "σημάδεψε" τα μαθητικά χρόνια πολλών.
Η μπλε σχολική ποδιά με τον άσπρο γιακά, μαρτυρούσε την ιδιότητα του μαθητή και κατά ορισμένες απόψεις, υπηρετούσε την ομοιομορφία των μελών της μαθητικής κοινότητας και τη συνοχή της.
Στην αρχή κάθε σχολικής χρονιάς συνέρρεαν όλες οι μαθήτριες, συνοδεία γονέων ή κηδεμόνων σε βιοτεχνίες, αλλά και μεγάλα καταστήματα για να αγοράσουν την ποδιά τους.
Οι μαθητές αλλά και πολλοί γονείς δέχτηκαν με χαρά την κατάργηση  αυτή, υποστηρίζοντας πως η ποδιά περιόριζε την ελεύθερη ανάπτυξη της  προσωπικότητας και καταπίεζε τους μαθητές που ασφυκτιούσαν μέσα στους γιακάδες.

Σύμφωνα με τους πολέμιους, έκανε τα σχολεία να μοιάζουν με παιδικά στρατόπεδα, σύμφωνα με τους νοσταλγούς της, τα σχολεία σήμερα μοιάζουν με παιδικές πασαρέλες.
Στις μέρες μας μόνον χάριν της ομοιομορφίας παρατηρούμε κάποιες ειδικές στολές στην τέλεση των παρελάσεων.

Παλαιότερα, η συνηθισμένη μαθητική στολή των γυμνασιόπαιδων αποτελούνταν από σκούτινο ή υφασμάτινο παντελόνι και σακάκι, άσπρο πουκάμισο, μπλέ σκούρο πουλοβεράκι, κάλτσες ως τα γόνατα, σκαρπινάκια και βέβαια οι μαθητές φορούσαν και το μαθητικό πηλήκιο. Τότε ήταν απαραίτητο το πηλήκιο (καπέλο), το απαιτούσε το εκπαιδευτικό σύστημα, για να ξεχωρίζουν οι μαθητές από τους συνομήλικούς τους, ώστε να τους ελέγχουν καλύτερα οι καθηγητές τις ελεύθερες ώρες.

Το πηλήκιο ήταν από ένα μάλλινο ύφασμα τσόχα μαύρη.
Μπροστά στη μέση, πάνω από το γείσο, είχε μια κορώνα: μια κουκουβάγια κεντημένη με χρυσή κλωστή και πούλιες αστραφτερές στα δυο της μάτια. Η κουκουβάγια ήταν στη μυθολογία το ιερό πουλί της Αθηνάς, της θεάς σοφίας, και γι’ αυτό έγινε το έμβλημα της μαθητιώσας νεολαίας.

Διαβάζομαι στο σχετικό άρθρο της εφημερίδας «Καθημερινή» της εποχής τα εξής:

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 11/5/1965
"Ο πρόεδρος της Κυβερνήσεως και υπουργός Παιδείας κ. Γεώργιος Παπανδρέου προέβη εις τας ακολούθους δηλώσεις: «Δευτερεύον βεβαίως, αλλά συμπαθές είναι το θέμα της εξωτερικής εμφανίσεως των μαθητών μας. Τα παιδιά των σχολείων, και ιδίως οι έφηβοι των Γυμνασίων και των Λυκείων, πρέπει κάτω από τον γαλανόν ουρανόν και μέσα εις το εύκρατον κλίμα της δημοκρατίας μας να είναι ενδεδυμένα με λιτότητα και χάριν και να μη δίδουν την εντύπωσιν πενθούντων ή δεσμωτών. Η αμφίεσις αντανακλά και εκφράζει τον ψυχικόν κόσμον του ανθρώπου. Μαυροφορεμένα κορίτσια και αγόρια, τα οποία κρύπτουν το κουρεμένο κεφάλι των με ένα άχαρον και τσαλακωμένον πηλήκιον, δεν ημπορούν να αισθάνονται ελεύθερα, ούτε να έχουν ευψυχίαν και αισιοδοξίαν. Εδωσα διά τούτο εντολήν προς τας εκπαιδευτικάς αρχάς να ανακοινώσουν εις τα σχολεία ότι από του προσεχούς έτους:

α) Οι ποδιές των μαθητριών θα είναι κατασκευασμέναι από ύφασμα κυανούν (όχι πολύ ανοικτόν). Θα έχουν δηλαδή το χρώμα του ουρανού μας.
β) Καταργείται το πηλήκιον των μαθητών με την κακότεχνον κουκουβάγιαν.

Εις ουδεμίαν χώραν του δυτικού κόσμου επιβάλλεται εις τους μαθητάς πηλήκιον και ομοιόμορφος στολή, τούτο είναι έθος των ολοκληρωτικών καθεστώτων. Άλλωστε το μέτρον τούτο εφαρμόζεται σήμερον όχι εις την πρωτεύουσαν, αλλά μόνον εις τας επαρχίας, ωσάν να μη έχουν τα ίδια δικαιώματα εις την αμφίεσίν των οι επαρχιώται μαθηταί με τους μαθητάς των Αθηνών.»

Σχολικές ποδιές.
Στις 6 Φεβρουαρίου του 1982 ήλθε η σειρά της κατάργησης και της σχολικής ποδιάς. Ο τότε υπουργός Παιδείας της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, Λευτέρης Βερυβάκης αποφάσισε την κατάργηση της υποχρεωτικής χρήσης της σχολικής ποδιάς που δήλωνε την ταυτότητα του μαθητή.

Πάντως το κυβερνητικό μέτρο χαιρετίσθηκε τότε από μεγάλο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας, ως ένδειξη εκδημοκρατισμού, πλουραλισμού, ελευθερίας στην ανάπτυξη της προσωπικότητας.
Οι μαθητές υποδέχτηκαν τα νέα με χαρά, καθώς οι περισσότεροι υποστήριζαν ότι η σχολική ενδυμασία τους καταπίεζε. Ιδιαίτερα τα κορίτσια απαλλάχτηκαν από τη μπλε ποδιά με τον άσπρο γιακά και τα άσπρα καλτσάκια που τις περιόριζε.

Τα αγόρια έπρεπε και αυτά να φορούν ποδιές, αλλά οι εκπαιδευτικοί ήταν απόλυτα χαλαροί μαζί τους και πρακτικά, το μέτρο ίσχυε μόνο για τις κοπέλες.

Τα κορίτσια, με την κατάργηση της ποδιάς, βρήκαν ευκαιρία να φορέσουν λίγο πιο κοντές φούστες και το μέχρι τότε απαγορευμένο καλσόν.

Οι αντιδράσεις για την κατάργηση της ποδιάς
Οι πιο προοδευτικοί συμφώνησαν με το μέτρο του υπουργού, γιατί πίστευαν πως η ομοιομορφία στο ντύσιμο των μαθητών εμπόδισε την ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους και έκανε τα σχολεία να μοιάζουν με στρατόπεδα.
Αντίθετα, οι πιο παραδοσιακοί υποστήριξαν ότι με την κατάργηση της σχολικής ποδιάς θα χανόταν η ταυτότητα των μαθητών και θα επικρατούσε ασυδοσία στην εξωτερική εμφάνιση, ειδικά των κοριτσιών.

Τον πρώτο καιρό δεν έβγαλαν όλοι οι μαθητές την ποδιά και συνέχισαν να τη φορούν.
Ίσως και από συνήθεια…
Έτσι, σε πολλές φωτογραφίες του 1982-3 το ντύσιμο των μαθητών είναι «ανάμεικτο».

Εκείνοι που σίγουρα δεν χάρηκαν με την κατάργηση της ποδιάς ήταν οι έμποροι, οι ιδιοκτήτες καταστημάτων και οι σχεδιαστές που επιμελούνταν τα νέα σχέδια της ποδιάς.

Οι τιμές της σχολικής ποδιάς
Οι τιμές των νέων σχεδίων αποτελούσαν θέμα στις εφημερίδες.
Στο ρεπορτάζ της εφημερίδας «Τα Νέα» διαβάζουμε τις τιμές για τις ποδιές, από το νηπιαγωγείο μέχρι το γυμνάσιο. Η διαφορά από τις απλές, που μπορούσε να βρει κανείς ακόμα και σε βιοτεχνίες, μέχρι τις «μοντέρνες» ποδιές του Τσεκλένη, ήταν τεράστια.

Πολλοί θυμούνται τα χρόνια που φορούσαν τη σχολική τους ποδιά με νοσταλγία.
Η αλήθεια είναι ότι το μέτρο καταργήθηκε χωρίς αντιδράσεις. Άλλωστε δεν είχε κανένα ουσιαστικό συμβολισμό και η εποχή σήκωνε πολλές «αλλαγές».