- "Οικολογικά ημερολόγια" της ΕΤ1 στην περιοχής μας...

"Μιά μικρή, μεγάλη ιδέα"


Προϊόντα μελιού και τομάτας κατευθείαν από τον Ηλιά, Ιτέα Καρδίτσας έχουν την ευκαιρία να αγοράσουν οι επισκέπτες των καταστημάτων "Harrods", "Harvey Nichols" και "Selfridges" στο Λονδίνο.
Μέλι από άνθη, θυμάρι, κωνοφόρα και έλατα και τομάτα στραγγιστή σε ποικίλες παραλλαγές, είναι τα προϊόντα που δεσπόζουν στα ράφια των φημισμένων αγγλικών πολυκαταστημάτων, κεντρίζοντας το ενδιαφέρον αγοραστών από όλο τον κόσμο.
Πίσω από τα προϊόντα αυτά βρίσκεται ο παραγωγός από την Καρδίτσα, Αλέξανδρος Γκουσιάρης. Αν και απόφοιτος του Μαθηματικού Τμήματος στο Ηράκλειο Κρήτης, ο Αλέξανδρος Γκουσιάρης αποφάσισε σε νεαρή ηλικία να ασχοληθεί με την παραγωγή μελιού, στην αρχή ερασιτεχνικά και αργότερα επαγγελματικά. Τα μυστικά του επαγγέλματος μετέφερε, άλλωστε, η οικογένειά του πάππου προς πάππου, καθώς οι πρόγονοί του εξέτρεφαν, στα τέλη του 19ου αιώνα, μελίσσια στην αυλή του σπιτιού τους, για την κάλυψη των ετήσιων οικογενειακών αναγκών σε μέλι.

Το 1996 ιδρύει εταιρεία παραγωγής και τυποποίησης μελιού, με έδρα το χωριό Ηλιάς Καρδίτσας. Την ίδια χρονιά η διάθεση του μελιού σε φιλανθρωπικό μπαζάρ του δίνει το "εισιτήριο" για τις αγορές του εξωτερικού. Στην εκδήλωση, το μέλι δοκιμάζει τυχαία ο Παναγής Μανουηλίδης, ιδιοκτήτης της εταιρείας εμπορίας και διάθεσης ελληνικών προϊόντων στην Αγγλία "Odysea", ο οποίος του προτείνει επαγγελματική συνεργασία για εξαγωγή του μελιού στο εξωτερικό. Τα μικρά βαζάκια μελιού του Αλέξανδρου αρχίζουν να ταξιδεύουν και να βρίσκουν τη θέση τους στα ράφια των πιο πολυτελών καταστημάτων της Αγγλίας.
Το 1998 ο ίδιος άνθρωπος τον παροτρύνει να αρχίσει και τη συστηματική καλλιέργεια τομάτας, ενθουσιασμένος από τη δοκιμή της σπιτικής σάλτσας τομάτας, που ετοιμάζει ο Αλέξανδρος Γκουσιάρης. Έτσι, αρχίζει και την καλλιέργεια τομάτας, που στη συνέχεια παστεριώνεται με παραδοσιακό τρόπο. Στήνεται μια μικρή μονάδα τυποποίησης και συσκευασίας, όπου δουλεύουν οι γυναίκες του χωριού και σύντομα τα βάζα αυτά βρίσκονται στα "Harrods", τα "Selfridges" και τα "Harvey Nichols". Το 2004 τα προϊόντα πιστοποιούνται ως βιολογικά.
"Για εμάς είναι πολύ σημαντικός ο βιολογικός τρόπος παραγωγής, όχι μόνο όσον αφορά στην παραγωγή των προϊόντων, αλλά και σχετικά με τη διαχείριση της γης", εξηγεί στο ΑΠΕ- ΜΠΕ ο Αλέξανδρος Γκουσιάρης. Έτσι, η παραγωγή της τομάτας γίνεται με τη χρήση εγγενών σπόρων παλιάς ποικιλίας, που καλλιεργείται ανελλιπώς από τις αρχές του 1900 στην ευρύτερη οικογένεια. "Χρησιμοποιούμε ένα γενετικό υλικό που χάνεται. Οι παλιοί σπόροι δεν είναι μουσειακό αντικείμενο, αλλά ζωντανό υλικό", προσθέτει ο ίδιος.

Σήμερα, το 90% της παραγωγής του Αλέξανδρου Γκουσιάρη διατίθεται στο εξωτερικό με την ετικέτα "Odysea", ενώ στην Ελλάδα η διάθεση γίνεται περιορισμένα σε καταστήματα, αλλά και πολυτελή ξενοδοχεία, με τις ετικέτες "Μέλι, παραγωγή Γκουσιάρης" και "Τομάτα Στραγγιστή".
"Δεν έχουμε ως στόχο μας τη διάθεση των προϊόντων μας μόνο στο εξωτερικό, απλά εκεί έχει βρει η παραγωγή μας διέξοδο, μέσα από τη συνεργασία μας με την εταιρεία που τα διαθέτει στο Λονδίνο", υπογραμμίζει ο ίδιος.
Τα προϊόντα έχουν αποσπάσει πλήθος βραβείων στην Αγγλία, το Βέλγιο και την Ελλάδα. Επίσης, δειλά βήματα για την προώθησή τους γίνονται ήδη σε Αυστρία και Γερμανία.

 Η σειρά της ΕΤ1

Η επιτυχημένη πορεία των προϊόντων του Αλέξανδρου Γκουσιάρη, από ένα μικρό χωριό της Καρδίτσας μέχρι τις αγορές του εξωτερικού αποτελεί το θέμα του ντοκιμαντέρ της Μαριάννας Οικονόμου "Οικολογικά Ημερολόγια- Μια μικρή μεγάλη ιδέα", που προβάλλεται στο πλαίσιο του 13ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.
Στην ταινία καταγράφεται η επίσκεψη Aγγλων από πολυτελές κατάστημα του Λονδίνου, οι οποίοι έρχονται για να δοκιμάσουν το μέλι και τις σάλτσες ντομάτας, του Αλέξανδρου Γκουσιάρη.
Παράλληλα, το ντοκιμαντέρ παρακολουθεί και το Νικόλα Μακρή, ένα νέο αγρότη συμβατικής καλλιέργειας βαμβακιού, ο οποίος εκφράζει την ανησυχία ότι η αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων και ο τρόπος που λειτουργεί η αγορά με τα χρηματιστηριακά προϊόντα, αφήνει τους αγρότες του κάμπου χρεωμένους και χωρίς λύση στον ορίζοντα. Ο Νίκος αντιλαμβάνεται ότι για να βρεθεί λύση, πρέπει κατ' αρχήν να αλλάξει η νοοτροπία των αγροτών και συζητάει με τον Αλέξανδρο την εκδοχή του βιολογικού βαμβακιού.
"Ήθελα να εστιάσω το ενδιαφέρον μου στο θεσσαλικό κάμπο, όπου οι συμβατικές καλλιέργειες αντιμετωπίζουν προβλήματα και έχουν τελματώσει. Συνάντησα τυχαία τον Αλέξανδρο, ο οποίος μου κέντρισε το ενδιαφέρον γιατί είχε ανοιχτό μυαλό σε καινούριες ιδέες", εξηγεί η σκηνοθέτρια, Μαριάννα Οικονόμου.
"Μέσα από την ταινία θέλω να δείξω ότι η Ελλάδα μπορεί να μην γίνει ποτέ μεγαλοεξαγωγέας αγροτικών προϊόντων, αλλά θα μπορούσε να λειτουργήσει ως τόπος παραγωγής υψηλής ποιότητας βιολογικών προϊόντων. Ως η γκουρμέ μπουτίκ της Ευρώπης", προσθέτει.
Η ταινία εντάσσεται στη σειρά ντοκιμαντέρ "Οικολογικά ημερολόγια", που θα προβληθεί από την ΕΤ1. Στο 13ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης θα παρουσιαστεί στις 18 και στις 20 Μαρτίου.

Μαριάννα Οικονόμου

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Γκρο πλαν στην «άλλη» Ελλάδα

Aν και είναι «παιδί της πόλης», η Μαριάννα Οικονόμου δεν διστάζει να εξομολογηθεί στην Agrenda ότι λατρεύει τη φύση και την ύπαιθρο.

Αυτή η αγάπη της υπήρξε ένας από τους βασικούς λόγους που, μαζί με τη Βάλερυ Κοντάκου, αποφάσισαν να καταπιαστούν με τα «Οικολογικά Ημερολόγια». Μια σειρά ντοκιμαντέρ 13 επεισοδίων, που ξεκίνησε από τις 15 Απριλίου να προβάλλεται στην ΕΤ1, και επιδιώκει να πάει κόντρα στη γενική απαισιοδοξία, προβάλλοντας «πράσινες» ιδιωτικές πρωτοβουλίες και δημιουργικές μάχες περιβαλλοντικών σταυροφόρων γαρνιρισμένες με απόλυτη αισιοδοξία. Για τις επόμενες 12 Παρασκευές -εκτός της Μεγάλης Παρασκευής- θα παρελάσουν στις 21.00 από τη μικρή οθόνη πετυχημένα παραδείγματα βιολογικής γεωργίας, εναλλακτικού τουρισμού, το κτηνοτροφικό χωριό της Ανάβρας, το πρόβλημα της υπεραλίευσης και θέματα που αφορούν την περιλάλητη «πράσινη ανάπτυξη». Την μπαγκέτα του σκηνοθέτη κράτησαν εναλλάξ οι Αλέξης Αλεξίου, Ηλίας Δημητρίου, Βάλερυ Κοντάκου, Μαρία Λεωνίδα, Άγγελος Κοβότσος, Γιάννης Μισουρίδης, Μαριάννα Οικονόμου, Μυρτώ Παπαδογεώργου, Χάρης Ραφτογιάννης και Παναγιώτης Φαφούτης.
 

  Τι εικόνα είχατε πριν την εμπειρία του γυρίσματος της «Μικρής μεγάλης ιδέας» για τον θεσσαλικό κάμπο και ποια μετά;

Πριν πάω, δεν ήξερα πολλά πράγματα, μόνο αυτά που ξέρει ο περισσότερος κόσμος: Ότι υπάρχουν προβλήματα. Κάθε τόσο βλέπουμε τους αγρότες να κλείνουν τους δρόμους, άλλοι να τους βρίζουν, άλλοι να τους καταλαβαίνουν. Αυτά ήξερα, γι’ αυτό με ενδιέφερε να πάω για να δω τι γίνεται πραγματικά. Τον Αλέξανδρο τον ήξερα από πριν, και με ιντρίγκαρε, λέω «κοίτα να δεις, στο κέντρο του θεσσαλικού κάμπου με όλα αυτά τα προβλήματα υπάρχει κάποιος που κάνει κάτι διαφορετικό». Όταν έφτασα εκεί μου λέει, «Μαριάννα, είναι πολύ σημαντικό να μιλήσεις με κάποιον άνθρωπο που κάνει συμβατική καλλιέργεια, ο οποίος αντιμετωπίζει όλα αυτά τα προβλήματα καθημερινά». Όντως γνώρισα ένα νέο αγρότη τον Νίκο Μακρή που καλλιεργεί βαμβάκια. Το γεγονός ότι είναι νέος, τον έκανε αρκετά ανοιχτό σε καινούργιες ιδέες, «να το ψάξει το πράγμα».

Από την άλλη, ήταν εγκλωβισμένος σε ένα σύστημα, για το οποίο έλεγε «δεν ξέρω πώς θα βγω». Γίνεται μία κουβέντα μεταξύ τους, όπου μιλάνε και δίνει κουράγιο ο ένας στον άλλον. Έλεγε για το βαμβάκι, που είναι πια χρηματιστηριακό προϊόν, «δεν μπορούμε να επηρεάσουμε τις τιμές». Αισθάνθηκα ότι αυτό το μέρος έχει καταρρεύσει, είναι πάρα πολύ κρίμα γιατί είναι ένας καταπληκτικός κάμπος και οι άνθρωποι είναι σε απόγνωση, πραγματικά δεν βγάζουν χρήματα.

 

Πού απευθύνεται το ντοκιμαντέρ; Στους αστούς ή στους κατοίκους της υπαίθρου;

Νομίζω απευθύνεται σε όλους. Για παράδειγμα το θέμα του Αλέξανδρου είναι σημαντικό να το δούνε οι αγρότες στην επαρχία, θα τους δώσει κουράγιο, θα τους δώσει ιδέες. Μπορεί να αρχίσουν να σκέφτονται με διαφορετικό τρόπο. Και είναι κάτι που το συζητάμε, να μαζευτούνε δηλαδή με κάποιον τρόπο οι αγρότες στον θεσσαλικό κάμπο και να τους δείξουμε την ταινία, ώστε να γίνει έναυσμα για μία περαιτέρω κουβέντα, γιατί έχουν τελματώσει.

 

Είδατε να υπάρχει ελπίδα;

Είναι σύνθετα τα πράγματα. Ο Αλέξανδρος εναποθέτει την επιτυχία του στο γεγονός ότι βρέθηκε στο δρόμο του ένας άνθρωπος που τον έφερε σε επαφή με την αγορά. Σου λέει, «δεν ‘πα να κάνω βιολογικές ντομάτες και το καλύτερο μέλι, αν δε μπορώ να προμηθεύσω την αγορά τι να το κάνω; Δεν μπορώ να επενδύσω σε κάτι που δεν μπορώ να πουλήσω». Και το πρόβλημα με τους περισσότερους αγρότες είναι ότι: Ωραία, αποφασίζουν να αλλάξουν, να κάνουν βιολογικό βαμβάκι, πού θα το δώσουν, ποιος θα τους το πάρει; Ο αγρότης δεν μπορεί να είναι και έμπορος. Χρειάζεται μια συνολικότερη γεωργική πολιτική, δεν μπορεί να το κάνει καθένας μεμονωμένα. Να πού-νε ας πούμε: «Κάντε όλο τον θεσσαλικό κάμπο ένα βιολογικό μποστάνι».

Όλο όμως. Να απαγορευτούν τα φάρμακα και τα προϊόντα να εξάγονται στο εξωτερικό. Αλλιώς δεν μπορεί ο καθένας μόνος του...